برنامه استراتژیک سه ساله
بسمه تعالی
دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زابل
) مرکز رشد فناوری سلامت (
Zabol University of Medical Science and Health Services
(Health Technology Incubator Center)
برنامه استراتژیک سه ساله مرکز رشد فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی زابل
سال تصویب:
1394
مقدمه:
مراکز رشد دانشگاهی به عنوان یکی از اصلی ترین بدنه ها و ارکان مهم تبدیل و اجرایی نمودن ایده های فناورانه به تولید و محصول، در دانشگاه ها فعالیت می نمایند. از آنجاییکه شرکتهای کوچک و متوسط فنآوری در رونق اقتصادی ، توسعه فنآوری و به تبع آن کارآفرینی نقش بسیار مؤثری دارند، لذا مراکز رشد فناوری سلامت به عنوان خط مقدم تبدیل و باروری ایده های مرتبط با حوزه سلامت و در نهایت افزایش سطح سلامت جامعه نقش مهمی را ایفا میکنند .لذا این مراکز برای کارآفرینان و واحدهای کوچک و متوسطی که با تکیه بر علم و فنآوری دارای ایده های قابل تجاری شدن هستند اطلاعات و مشاوره های ضروری و نیز خدمات و تجهیزات مناسب را برای رشد و ارتقاء آنها ارائه نموده و آنها را برای حضور مستقل و موثر در صحنه فنآوری آماده می نماید .این مراکز رشد جهت کار آفرینی و حمایت از نوآوری و خلاقیت نیروهای محقق فعال در حیطه علوم پزشکی و دارویی فعالیت می کنند. تعریف فناوری فناوری توانایی تبدیل ورودیها به خروجیهایی است که مزیت رقابتی ایجادمی نماید.
تعریف مرکز رشد:
مرکز رشد(انکوباتور) آنگونه که در فرهنگ لغت آمده به معنای ماشین جوجه کشی، گرم خانه، یا دستگاه نگهداری ساخته شده است که بر مفاهیم تکثیر کردن، کشت دادن، رشدTo incubate نوزادان نارس است .این واژه از مصدر کردن و تکوین یافتن دلالت دارد .در ادبیات کارآفرینی، انکوباتورها در زمره زیرساختهای فنی قرار می گیرند و نهادها یا چارچوبهایی هستند که برای پرورش یا ایجاد کسب و کارهای کوچک تاسیس می شوند .مرکز رشد فضای اداری و آزمایشگاهی همراه با خدمات حمایتی مختلف با حداقل هزینه را برای شرکتهای نوپا فراهم می کند و همچنین شبکه سازی و برخی خدمات جانبی را برای آنها تامین می نماید .
در واقع انکوباتورها ارائهکننده فضا، خدمات حمایتی و تجهیزات مشترک برای شرکتهای کارآفرین هستند تا بتوانند کارآفرینان و شرکتهای کوچک را در ایجاد و توسعه موسسات خود یاری نمایند. آنطورکه در اسناد سازمانی جهانی مالکیت فکریWIPOآمده، مراکز رشد طرحهایی مبتنی بر نوآوری هستند که ازکادر مدیریتی کوچکی تشکیل شده و دارای مکان فیزیکی و تسهیلات مشترک هستند.
مراکز رشد معمولا در کنار یک مرکز تحقیقاتی یا دانشگاهی که خدمات پشتیبانی اعم از فنی یا غیرفنی را برای تبدیل یا پرورشیک نوآوری یا یک اختراع به یک شرکت صنعتی ارائه می کند تاسیس می شوند، در سرتاسر جهان، این نکته پذیرفته شده است که مراکز رشد ابزارهای مطمئنی برای تبدیل نوآوریها و دستاوردهای تحقیقاتی به محصولات و نیز ترغیب کارآفرینی و توسعه تکنولوژیک هستند. این مراکز در قالب واحدهای نوپای فعال در زمینه های مختلف منتهی به فناوری متشکل شده اند و واحدهای مستقر در آن شامل شرکتهای خصوصی، واحدهای تحقیق و توسعه صنایع، و یا مراکز تحقیقاتی وابسته به دانشگاهها یا دستگاههای اجرایی هستند که در صورت پذیرش در مرکز رشد مستقر می گردند .شرکتهایی که طی دوره اقامت در مرکز رشد با استفاده از امکانات این مرکز میتوانند به اهداف برنامه خود دست یابند و موفق به ایجاد فناوری و دانش فنی در زمینه مربوطه شوند و دستاوردهای تحقیقاتی خود را به بازار عرضه کنند و بعد از آن از مرکز رشد خارج می شوند. به واحدهای پذیرفته شده در دوره رشد مقدماتی مشاوره و آموزشهای لازم برای آشنایی با بازار، شناسایی گروه کاری، تثبیت ایده کاری و ایجاد هویتهای حقوقی مستقل داده می شود.
تعریف کلاسیک مرکز رشد انکوباتور: مرکز رشد یا انکوباتور، مرکزی است که شرکتهای نوپا و تیمهای کارآفرین متکی بر فناوری را در راستای اجرای موفقیت آمیز ایدهها و نوآوریها و همچنین رقابت در صحنه تجارت ملی و جهانی حمایت میکند. مرکز رشد شرایطی را برای شرکتهای نوپا فراهم میکند که ضمن به ثمر رسانیدن سرمایهگذاری، کاهش ریسک راهاندازی، کاهش هزینه راه- اندازی، توسعه کسب و کارهای اساسی، مدیریت دانش و سیستمها و در نهایت باعث رشد آنها میشود. یک مرکز رشد، شرکتها را با فراهم آوردن مجموعهای از سرویسها و همچنین سوق دادن آنها برای سرمایهگذاری در نقاط سودآور یاری می کند.
تعریف مرکز پیش رشد
پیش انکوباتور: پیش انکوباتور مجموعهای است که به منظور حمایت از هستههای تحقیقاتی که ماهیت حقوقی ندارندآمادگی ثبت شرکت یا مؤسسه را نداشته باشند (و یا از نظر شروط پذیرش برای انکوباتوری ضعفهایی داشته باشند، تشکیل شده است .مدت استقرار هستههای تحقیقاتی در این دوره حداکثر شش ماه و در طول این مدت، موظف به تعریف ایدهمحوری و یا تامین نیروی انسانی و تقاضا برای استقرار در مرکز رشد میباشند .خدمات ارائه شده به هستههای پذیرش شده در این دوره محدود خواهد بود .
یک شرکت دانشبنیان میبایست در یکی ازگروههای سهگانه ذیل قرار گیرد:
- ارایه کننده خدمات تخصصی دانش بنیان باشد
-(تولید کننده کالای دانش بنیان) مطابق فهرست کالاهای مصوب (ازطریق تولید و یا بومی سازی دانش فنی باشد نمایندگی و یا وارد کننده تجهیزات نباشد)
-دارای فعالیت تحقیق و توسعه و خدمات طراحی مهندسی مرتبط با یکی از کالاهای دانش بنیان باشد .
انواع مراکز رشد فناوری در حوزه سلامت:
مراکز رشد فناوری عمومی(جنرال)تحت عنوان:مراکز رشد فناوری سلامت
مراکز رشدفناوری تخصصی :که در 6 حیطه تخصصی مجوز فعالیت صادر می گردد شامل:
-زیست فناوری
-فناوری اطلاعات
-فناوریهای دارویی
-فناوری مواد و تجهیزات پزشکی
-فناوری مهندسی بافت و استم سل
-فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی
استراتژی مرکز رشد فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی زابل :
- بستر سازی و حمایت مالی و معنوی از بکارگیری تکنولوژیهای نوین مورد نیاز سلامت
- مطالعه، یکپارچه سازی، طراحی و نظارت بر کلیه مستندات کلان مربوطه که از طرف وزارت بهداشت و سایر سازمان های بالادستی اعلام میگردد
- جهت دهی به چرخهی علم و فناوری و نوآوری برای ایفای نقش مؤثر در حوزه علوم پزشکی و سلامت به کمک انجام حمایت ها و ارائه مشاوره های تخصصی در زمینه های مرتبط
- توسعه و بومی سازی علوم و فناوریهای سلامت با توجه به ایده های تولید محور و حمایت از کارگاه های کوچک و متوسط
- تولید دانش با تأکید بر حوزه سلامت با حمایت از ایده های خلاقانه که منجر به تولید دانش و خدمات در حوزه های مرتبط میگردند
- ساماندهی فرایندهای توسعه فناوری در محصولات و تجهیزات سلامت در سطح استان به منظور استفاده حداکثری از توان محققان استان
اولویت_ بندی اهداف استراتژیک مرکز رشد فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی
-جلب مشارکت محققان به همکاری با مرکز
-تامین منابع مالی جهت انجام پروژههای تحقیقاتی –تولیدی
-همکاری با سازمانها وصنایع در رابطه با توسعه فناوری سلامت
-اعتبار بخشی به واحدهای مستقر حقیقی و مجازی در مرکز رشد فناوری سلامت ارتقاء کیفیت پژوهشهای منتهی به تولیدات مرتبط با فناوری سلامت
سیاست های مرکز رشد فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی زابل:
- پایش فناوری های سلامت موجود در سطح استان در جهت توسعه و بومی سازی علوم و فناوریهای سلامت
- ایجاد، هماهنگی واستفاده بهینه از تمام امکانات استان برای تولید محصولات حوزه سلامت در جهت ساماندهیفرایندهای توسعه فناوری در محصولات و تجهیزات سلامت در سطح استان بمنظور استفاده حداکثری از توان محققان استان
- بهره برداری حداکثری از منابع جهت توسعه فن آوری سلامت، عتف، بانک ها، اعتبارات در نظرگرفته شده از داخل و خارج از دانشگاه و یا خیرین
- نگرش عملیاتی به پروژه ها و پایش آنها تا رسیدن به محصول قابل عرضه به بازار در جهت تولید دانش و محصول با تأکید بر حوزه سلامت
- توسعه واحدهای فناوری محصولمحور در جهت بستر سازی به منظور بکارگیری تکنولوژیهای نوین مورد نیاز سلامت
- تشویق نوآوران وتبدیل ایده های نو آورانه و خلاقانه به محصول بر پایه جهت دهی به چرخهی علم و فنآوری و نوآوری برای ایفای نقش مؤثر در حوزه علوم پزشکی و سلامت
- حمایت ویژه از طرحهای فناورانه دانشجویی زیرمجموعه هسته فناوری دانشجویی
چشم انداز مرکز رشد فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی:
کسب جایگاه قابل قبول در تولید و ارائه محصولات و خدمات دانش بنیان مرتبط با فناوری سلامت جهت استفاده آحاد مردم در بین مراکز رشد هم تراز در منطقه طی یک دوره چند ساله از طریق بهرهبرداری از پتانسیلها و دانش فنی تخصصی موجود در دانشگاه و استان با تاکید بر محورهای استراتژیک بیوتکنولوژی، فرآوردههای بیولوژیک، گیاهان دارویی، تجهیزات پزشکی، فناوری اطلاعات و بهداشت.
اهداف و رسالت های دفتر توسعه فناوری سلامت دانشگاه علوم پزشکی زابل:
- دستیابی به جایگاه تعریف شده در سند چشم انداز
- جهتدهی جریان علم و فناوری در دانشگاه در راستای نیازهای حوزه سلامت
- جهت دهی و کاربردی نمودن فرآیندهای مرتبط با توسعه فناوریهای حوزه سلامت
- توسعه، تسهیل و تسریع در کسب دانش فنی مربوط به فناوریهای پیشرفته در حوزه سلامت از طریق برقراری ارتباط با سایر مراکز رشد و پارکهای علم و فناوری و مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی
- هماهنگی وایجاد ارتباطات موثر بین بخشی ودرون بخشی شامل ارتباط بین واحدهای مستقر در مرکز و نیز مراکز تحقیقاتی دانشگاه
ارزشها:
- رعایت حق مالکیت معنوی
- تکریم پژوهش و پژوهشگران
- توجه به نیازهای اساسی جامعه در حوزه علوم پزشکی
- رعایت عدالت و اخلاق در انجام فعالیتهای پژوهشی مرکز
- احترام به شان والای انسانی در تحقیقات مرتبط با سلامت آحاد جامعه
- تشویق پژوهشگران داوطلب به منظور رشد خلاقیتهای فردی و اجتماعی
- جلب مشارکت درون بخشی و برون بخشی در راستای چشم انداز و رسالت مرکز
- رعایت حق مالکیت معنوی محصولات و اختراعات و پایبندی به اصول اخلاق در پژوهش
- تامین انتظارات ملی متناسب با نقشه جامع علمی کشور و برنامه چشم انداز 1404 کشور
وظایف
وظایف مرکز رشد در سه زمینه کاری ذیل تعریف میگردد:
1.نظارت:
نظارت بر روند رشد واحدها و تحلیل مستمر دستاوردها با هدف افزایش کارایی مرکز رشد و تحقق ایده محوری واحد های فناورا
2.حمایت های مالی و معنوی:
حمایت مالی از واحدهای مستقر در مرکز رشد با توجه به فعالیتهای ذکر شده در ایجاد واحدهای فناور تلاش برای فراهم آوردن حمایتهای قانونی جهت تسریع فرآیند رشد واحدهای مستقر در مرکز رشد حمایت از تحقیقات دانشجویی محصول محور در قالب هسته فناوری دانشجویی بستر سازی جهت ایجاد فرصتهای شغلی مناسب جهت جذب کارآفرینان و دانش آموختگان دانشگاهی در زمینه های فنآوری
3. خدمات:
- تامین محل کاربه صورت اجارهای(سالن جلسات و ...)
- تامین لوازم اداری: میز و صندلی،تلفن، فکس،اینترنت
- سایر خدمات مرتبط با توسعه، رشد و ارتقای واحدهای فناور
مشاوره و آموزشی :
-ارائه خدمات مشاورهای مورد نیاز واحدها در راستای تبدیل ایدههای نو به محصولات قابل تجاری شدن و تجاریسازی آنها
-آموزشهای تخصصی ویژه و برگزاری کارگاه و نیز خدمات حقوقی، اخلاق پزشکی، پروژهیابی و بازاریابی آزمایشگاهی
- ارائه لوازم و تجهیزات آزمایشگاهی مورد نیاز در سطح آزمایشگاه مرکز رشد و فراهم نمودن بستر مناسب جهت استفاده از خدمات آزمایشگاهی-تخصصی سایر مراکز تحقیقاتی دانشگاهی و اداری
اهداف کلیGenera :
1. کمک به رونق اقتصاد محلی
2. حمایت مالی از واحدهای مستقر در مرکز رشد
3.ارتقای کمی و کیفی گنجینه نیروی انسانی پژوهشگر
4. بسترسازی جهت تجاری کردن دستاوردهای تحقیقاتی
5. تولید و گسترش دانش و فنآوری علوم مرتبط با سلامت
6. تولید و توسعه محصولات و فرآیندهای فنآوری قابل عرضه به بازار
7. مشارکت در جنبش نرم افزاری و دستیابی به نقشه جامع تحقیقاتی
8. استقرار واحدهای فناور متقاضی در بخش رشد مقدماتی در صورت نیاز
9.ارتقای سطح و جایگاه فناوری دانشگاه در سطح استان، ملی و بین المللی
10.بهبود کارایی و اثربخشی خدمات بهداشتی و درمانی، آموزشی و پژوهشی
11.ایجاد زمینه کارآفرینی و حمایت از نوآوری و خلاقیت نیروهای محقق جوان
12.مشارکت در حل مسایل بهداشتی، درمانی، آموزشی، فرهنگی و مدیریتی نظام سلامت
13.ایجاد فضای لازم جهت گسترش و رشد واحدهای کوچک و متوسط فنآور فعال در زمینههای فن آوری
14.تربیت دانشجوی کارآفرین و فناور در قالب پایش و حمایت مادی و معنوی در هسته فناوری دانشجویی
15.تلاش برای فراهم آوردن حمایتهای قانونی جهت تسریع رشد واحدهای مستقر در مرکز رشد و نظارت برفعالیتهای واحدهای فناور در تحقق ایده محوری آنها
نقاط قوت:
- امکان همکاری و ارتباط با سایر مراکز تحقیقاتی و ارگانها
- تجهیزات آزمایشگاهی مناسب جهت انجام پژوهشهای بنیادی و کاربردی حوزه سلامت
- امکان استفاده از امکانات و تجهیزات دانشکدههای دانشگاه بر اساس تفاهم انجام گرفته
- وجود اعضای هیأت علمی و دانشجویان توانمند در رشته های مختلف شامل نانو فناوری، بیوتکنولوژی،تجهیزات پزشکی، گیاهان دارویی، بهداشت و فناوری اطلاعات
نقاط ضعف:
- کمبودپرسنل و امکانات پشتیبانی
-تعدد مسئولیتها و وظایف اعضاء مرکز
- بودجهی ناکافی جهت حمایت از واحدهای فناور
-عدم وجود فضای فیزیکی مناسب و کافی برای گسترش مرکز
-ارتباطات بینالمللی ضعیف با مراکز تحقیقاتی خارج از کشور
فرصت ها:
- حمایت مالی و معنوی دولت از مراکز رشد
-وجود مراکز تحقیقاتی متعدد در دانشگاه و خارج دانشگاه
- حمایت دفتر توسعه فناوری سلامت از مراکز رشد تحت پوشش
- نگرش مثبت مسئولین دانشگاه در جهت تولید علم محصول محور
تهدیدها:
- مشکلات ناشی از تحریم های ظالمانه اقتصادی
- نگرش مسئولین نسبت به انجام طرحهای کاربردی
- توزیع ناعادلانه اعتبارات در میان مراکز رشد در سطح ملی
- ضعف نگرش مناسب نسبت به ماموریت فناورانه دانشگاه در حوزه های مختلف
- پیشرفت آهسته تر در تولید علم و فناوری نسبت به حرکت سریع جامعه بین الملل